Tjongklak (West-Java)

Posted on by


Het Tjongklakspel wordt in vele benamingen en
varianten al duizenden jaren beoefend door vele
volkeren. Het spel is vergelijkbaar met het
schaak- of damspel. De tegenstanders in dit
speltype bedenken strategieën om de ander niet
aan zet te laten.

Het spel wordt gespeeld op een Tjongklakbord, een
platte, langwerpige houten plank, waarin 2 rijen van
7 ondiepe, ronde uithollingen (potten) zijn uitgehou-
wen. Aan ieder einde van het bord bevinden zich
2 grotere uithollingen (de 2 moederpotten).
Men speelt het spel met kleine schelpjes of kleine, even
grote kiezelsteentjes of vruchtpitten, enz.

Het is een strategisch spel voor 2 personen.
Iedere speler heeft één rij van 7 potten én een
moederpot. Er wordt gespeeld tegen de wijzers van de
klok in. Om het spel te beginnen worden de 2×7 bakjes
elk met 7 schelpjes gevuld. De moederpotten blijven
leeg.
De bedoeling is om zoveel mogelijk schelpjes in de eigen
moederpot te krijgen (naar huis brengen)
De beginnende speler pakt alle schelpjes uit één eigen
potje en begint te “lopen” door in ieder volgend potje
een schelpje te leggen. De moederpot van de
tegenstander wordt overgeslagen. Eindigt men in de
eigen moederpot, dan mag vanuit elk willekeurig eigen
potje het “lopen” worden voortgezet. Eindigt men in een
leeg potje van de tegenstander dan is de beurt over,
eindigt men in een eigen leeg potje dan is de spelbeurt
ook over, maar alle schelpjes uit het tegenoverliggend
potje worden als bonus in de eigen moederpot gelegd.
Het spel eindigt als één van de spelers geen zet meer
kan doen. De moederpotten worden dan geteld.

10 gedachten over “Tjongklak (West-Java)”

  1. Dakon of Congklak
    Men zegt dat een dakon(congklak)bord aan elke kant 5,6,7 of 9 putjes heeft en aan elk
    einde één spaarput.Voor elk putje, met uitzondering van de spaarputten, heb je dan 5,6,7 of 9 schelpjes nodig.
    Ik herinner mij alleen een ciongklakbord met aan elke zijde 7 putjes met aan elk einde een spaarput.Dat was toen ik mijn jeugd in Bandoeng.Wie weet er meer van?

    Reageer ↓

  2. Congklak nyaéta kaulinan maké papan kai dieusi kewuk. Geus aya lombang-lombangna 7, ngajajar. Di hareupeun lombang 7 ge aya deuih 7 lombang, 2 lombang badag digigir-gigirna.
    Lombang dieusian masing-masing 7 siki. Ari lombang gede minangka lombang rajana mah henteu dieusian, dipaenkeun ku 2 urang teu bisa leuwih. Sanggeus kabeh lombang leutik dieusian, tuluy salahsahiji nu maen nyokot lombang, nya dipapaykeun nepi ka beakna siki.
    Duidelijk Mang ?
    Zelfde verhaal zoals de schrijver schreef, alleen heeft de Sundanese congklak 7 putjes met aan de zijkantende grote putjes .
    Salam
    siGeblek aka Surya Atmadja
    Bron Wiki Sunda

    Reageer ↓

  4. volgens mij is het aantal speelholletjes afhankelijk van de lengte van de congklak. wel altijd oneven aantal. in keratons heb ik congklaks, daar heten het altijd dakons, met 11 em 13 holletjes gezien en waar men zelfs speelde met 9 schelpjes per holletje. bij een kleine congklak kun je inderdaad misschien maar 5 schelpjes kwijt. de spelregels als hir eerder vermeld is juist, echter in Maleisia heb ik in een kampung bij de orang dajak gezien dat ze met de klok mee speelden in de aarde.
    Ron.

    Reageer ↓

  7. ik ben al jaren opzoek naar n Tjongklak spel, vanmiddag zag ik er weer een in t Arnhemse open lucht museum. De meneer was in gesprek dus kon t hem niet vragen. wie weet of ze ergens te koop zijn?

    Reageer ↓

Plaats een reactie