Onder het motto “de baas beslist en anders niet” kregen uit Holland terugkerende verlofgangers pas op het laatste moment tijdens de bootreis naar Indië te horen waar en op welke standplaats de toekomstige functie voor 6 jaren zal moeten worden vervuld.
Aan boord van de passagiersschepen naar Indië kreeg een terugkerende verlofganger een plaats in de eetzaal aangewezen voor de duur van de reis. Aan tafel bemerkte hij dat hij was ingedeeld bij mensen die eenzelfde beroep uitoefenden of aan dezelfde maat-schappij verbonden waren of een zelfde soort ambtelijk functie bekleden.
Een belangrijk deel van hun tafelgesprek handelde over de toekomstige 6 werkzame jaren in Indië. Voor zowel particulieren als ambtenaren kwam dat neer op hun nieuwe plaatsing. Waar zullen ze worden geplaatst? Op welke onderneming? In welk gebied?.
Immers, tijdens het buitenlands verlof, ruim 8 maanden inclusief heen en terugreis, werd hun vroegere plaats in de Indische werkkring niet opengehouden. Op die plaats kwam, uit oogpunt van promotie, meestal een ander terecht. Voor de van buitenlands verlof terugkerende functionaris was het nu een kwestie van afwachten.
Dat afwachten gebeurde aan boord tijdens de reis naar Indië. Omstreeks de laatste week van de reis werden door het Gouvernement van Indië en door de directies van handels-, landbouw- en mijnondernemingen telegrammen verzonden met de exacte gegevens over de vervulling van de nieuwe posten en standplaatsen. De onzekerheid is voorbij, men weet nu wat er te wachten staat. Maar waarom niet eerder deze berichtgeving? Mogelijke achterliggende gedachte was dat men met de wetenschap van de nieuwe standplaats of functie niet meer in staat was om hiertegen te protesteren.
Ik vind het woord ‘terugreis’ in de titel zo bijzonder! De Nederlanders waren kennelijk in Indië gewoon thuis. Zij gingen op heenreis naar Nederland, en op terugreis naar Indië.
This page has been translated into English. It is placed on the FB of XXL Delhaye’s Enforcer.